Ang bisa ng selyo ng notaryo publiko
ANG pagnonotaryo ng mga kasunduan, tulad ng bilihan o sanglaan ng lupa at iba pang ari-arian na mahigit P5K ang halaga, at mga salaysay ng pangyayari ay hindi ritwal na walang saysay. Sa pagtatatak ng selyo ng notaryo pagkaraan lagdaan niya ang Jurat o ng Acknowledgement o pagkilala, ang isang pribadong dokumento ay nag-iiba ng anyo at nagiging publikong dokumento na ito, taglay ang mga palagay ng batas naisinagawa ito ng maayos kaya’t hindi na kinakailanganpang patunayan sa hukuman na kusang loob nanilagdaan ito ng mga partido at saksi na lumagda sa dokumento at ang mga lagda nila ay tunay (Seksyon 19 Rule 132 , 2019 Revised Rules on Evidence). Bawas ito sa araw ng paglilitis at nagpapabilis ng takbo ng bista.
Ang salitang Notary ay nagmula sa wikang Latin,” notarius”, na ang kahulugan ay iskriba – taga-sulat ng mga tinalakay, pinagkasunduan at pinagpasyahan sa Senado ng Roma. Sa pagtakbo ng panahon, dahil sa pagiging tapat sa katotohanan ang notarius na rin ang inatasan ng Imperio na isulat sa papel ang napagkasunduan ng mga panig sa pamamahala ng kanilang mga ari-arian. Sapagkat karamihan ng tao noon ay mangmang (hindi marunong magbasa at magsulat) pinagtitiwalaan ng taong bayan ang notarius na ang mga napagkasunduan ng mga partido ang ilalaman ng dokumento. Dahil dito, hindi maaaring kung sino-sino lamang ang hihirangin na maging notaryo dahil siya lamang ang nakakabasa ng kanyang sinulat at malaking abala sa mga partido na ipabasa ang dokumento sa ibang nakakabasa para matiyak na hindi lihis ang laman ng dokumento sa napagkasunduan.
Sa kasalukuyan, inaasahan ng hukuman na ang isang notaryo publiko ay magpapamalas ng pinakamataas na uri ng pag-iingat sa pagtatatak ng selyo at masinop sa pagtatabi ng mga sipi ng ninotaryong dokumento at irerekord ang mga ito sa notarial book na isusumite sa hukuman sa tuwing mag-rerenew ng komisyon bilang notaryo. Ang isang notaryadong dokumento ay nagdudulot ng palagay na ito ay wastong naisakatuparanat maaaring kontrahin lamang ng malinaw at nakakakumbinsi na ebidensya. Ang batas ay naglalagayng partikular na kumpiyansa sa notaryo publiko na inaakala na tutuparin ang sagradong pagtitiwala ng istado. Ang notaryadong dokumento ay magagamit bilang ebidensiya sa buong mundo. Kung hindi mag-iingat ang notaryo publiko, ang tiwala ng publiko sa mga notaryadong dokumento ay masisira.
Ang jurat ay isang sugnay na nakasulat sa paanan ng isang affidavit na nagsasaad kung kailan, saan at kanino sinumpaan ang naturang affidavit na naglalaman ng salaysay ng mga pangyayaring na pawang katotohanan lamang at ipinapahayag nang kusang-loob ng affiant. Ang jurat ay karaniwang nag-uumpisa sa,”Nilagdaan at sinumpaan sa harap ko noong …” Alinsunod dito, ang affiant ay dapat pumirma sa dokumento sa presensya at manumpa sa harap ng isang notaryo publiko.
Samantala, ang ACKNOWLEDGEMENT o pagkilala ay pagpapatunay ng notaryo publiko na ang mga taong humarap sa kanya at lumagda sa dokumento ay kilala niya na tumatayong mga panig at saksi sa kasunduan na pinasok ng kusang loob at walang bahid ng pamimilit o banta. Ang sertipiko ay dapat gawin sa ilalim ng kanyang opisyal na selyo (Lorenzo M. Tañada at Francisco A. Rodrigo, Modern Philippine Legal Forms, vol. II, 1964;GAMIDO vs. NEW BILIBID PRISONS (NBP) OFFICIALS,March 1, 1995).
Sa pagtitipid sa ibabayad sa notaryo, mayroon pa rin mga tao na pinapanotaryo ang kanilang dokumento sa mga bangkito sa paligid ng cityhall, LRT station o punong Narra. Pagkatandaan na ang ating binabayaran ay ang bisa ng selyo ng notaryo publiko upang hindi umabot sa punto na ibabasura ng hukuman ang hawak na ninotaryong dokumento dahil peke pala ang notaryo nito. Imbes na bumilis ang pag-inog ng gulong ng hustisya, lalo lang pinabagal ito sa maling pagtitipid sa notaryo publiko.
