Debate sa unang wika abangan sa 2023!
MAGINHAWANG Bagong Taon sa ating lahat! Iinit ang debate ngayon 2023 sa panukala ng dalawang komite sa Kongreso na suspindihin ang implimentasyon ng Mother tongue based multi lingual education policy ng RA 10533 sa kabila ng ipinakitang ebidensya ng maraming stakeholders na mayroon masigasig na pagsusumikap ang ating mga guro at mga dibisyon ng DepEd na magsanay at gumawa ng mga materyales sa pagtuturo gamit ang unang wika ng bata sa silid paaralan. Ang patakarang ito na pinapantay ang lamang ng mayaman sa mahirap ay konstitusyunal batay sa Cotescup v Sec of Education (2018). Imbes na suspindihin, dapat hanapan ng pondo para maitaguyod ang patakarang ito.
Sa Pilipinas, mayroon tayong 170 mga wika at ito ay dapat pagyamanin sapagkat kinikilala itong pangtulong na wika sa edukasyon ayon sa 1987 Konstitusyon na malaki ang pagpapahalaga sa mga wikang Pilipino, na hindi matatagpuan sa 1935 at 1973 Konstitusyon. Mali ang mga miyembro ng Kongreso sa pagturing sa mga wikang ito bilang sagabal sa kaunlaran at pagbibigay ng dekalidad na edukasyon.
Ayon kay John Macionis, ang kultura ay mga paraan ng pag-iisip at pagkilos, at ang mga materyal na bagay na magkakasamang bumubuo sa paraan ng pamumuhay ng mga tao sa isang teritoryo.
Ang kultura ay parehong nag- uugnay sa ating nakaraan at gabay sa kinabukasan.Bagama’t malaki ang pagkakaiba-iba ng mga kultura, lahat sila ay may mga karaniwang elemento, kabilang ang mga simbolo, wika, mga halaga at pamantayan.
Tinatayang mayroon 7,000 wika sa buong mundo. Sa ngayon, 50% ng mga ito ay sinasalita ng mas kaunti sa 10,000 katao. Ayon sa mga eksperto , sa mga darating na dekada ay maaaring makita ang paglaho ng daan-daang mga wikang ito, at marahil kalahati ng mga wika sa mundo ay mawawala pa bago matapos ang siglong ito (Crystal, 2010). Ang mga wika sa listahang nanganganib ay kinabibilangan ng Gullah, Pennysylvanian German, Pawnee (lahat sa USA), Han ( sa Canada), Oro( sa rehiyon ng Amazon ng Brazil), Sardinian, Aramaic(ang wika ng Panginoon Hesus), Nu Shu( sa China) at Wakka Wakka (sa Australia).
Ang wika ay hindi lamang nagpapahintulot sa komunikasyon ngunit ito rin ang susi sa paghahatid ng kultura, ang proseso kung saan ipinapasa ng isang henerasyon ang kultura sa susunod. Kung paanong ang ating katawan ay naglalaman ng mga “genes” ng ating mga ninuno, ang ating kultura ay naglalaman ng hindi mabilang na mga simbolo ng mga nauna sa atin. Ang wika ang susi na nagbubukas ng mga siglo ng naipon na karunungan. Sa buong kasaysayan ng tao, ang bawat lipunan ay naglipat ng kultura sa pamamagitan ng paggamit ng pananalita, isang proseso na tinatawag ng mga sosyologo na “oral cultural tradition.”
Nararanasan ba ng isang taong nag-iisip at nagsasalita ng cherokee ang mundo na iba ang anyo ng iba pang mga North Americans na nag-iisip sa Ingles o Espanyol? Sina Edward Sapir at Benjamin Whorf ay nagsabi ng oo dahil ang bawat wika ay may sariling natatanging mga simbolo na nagsisilbing mga bloke ng katotohanan (Sapir, 1929,1949; Whorf 1956, orig.1941) Dagdag pa, nabanggit nila na ang bawat wika ay may mga salita o mga ekspresyon na hindi natagpuan sa anumang iba pang simbolikong sistema. Ang isang ideya ay “naiiba” kapag sinasalita sa Espanyol kaysa sa Ingles o Chinese. Samakatuwid, may pagkakaiba ang isang ideya sa Binisaya, Hiligaynon, Kiniray-a, Itawis, Kankaney at sa English.
Mahalaga ang 170 wikang Pilipino. Huwag natin hayaan pairalin ang kolonyal na mentalidad na walang kwenta ang mga ito at dapat ay talikuran na sila kapalit ng English. Sampung dekada na natin ginamit ang istratehiyang ito sa wika na binasura ng RA 10533. Hindi naman nagdulot ng kaunlaran sa ating bansa ang paggamit ng English sa edukasyon lalo na kung ikukumpara sa mga bansa sa Asya tulad ng Japan at South Korea na hindi baliw sa paggamit ng wikang banyaga sa edukasyon. Inaaral nila ang English ngunit hindi ginagamit na wikang panturo.
